İstanbul’dan 800 yıl evvel kaçırılan eserler neler? Çalınmış hazinelerin kenti neresi?

Atlas Tarih Mecmuası’nda yer alan bilgilere nazaran, Venedik Cumhuriyeti Konstantinopolis yağmasından elde ettiği hazinenin üzerinde yükselen ihtişamıyla deniz ticaretindeki en önemli rakibi Cenova’ya karşı üstünlük kurmuş ve Asya’dan gelip Akdeniz’e ulaşan ticaret yollarında hâkimiyet tesis ederek en parlak günlerini yaşamaya başlamıştı.

SAN MARCO MEYDANI’NDAKİ ESERLER

Bu yapıtların en ünlüsü hiç elbet günümüzde taklitleri San Marco Bazilikası’nın giriş kapısının üstünde, yepyenileri ise yapının içerisinde sergilenen 4 bronz at heykelidir. Dördüncü yüzyılda yapıldıkları ve 5’inci yüzyılda Sakız Adası’ndan Konstantinopolis’e getirildikleri varsayılan bu at heykelleri, 13 Nisan 1204 günü Haçlıların eline düşen kentte üç gün üç gece süren yağmanın ölümsüz şahitleri oldular.

“Latinler Konstantinopolis’i aldıktan sonra önlerinde tuttukları Rab’ın kalkanına sarılarak yürüyorlardı, daha sonra onu bir kenara attılar ve şeytanın kalkanına sarıldılar. Birinci iş Ayasofya’ya koştular, manastırları yakıp yıktılar ve soydular. İçlerin- deki açgözlülük ve hırs o kadar büyüktü ki yüceltmeleri gerekenleri aşağı çekiyorlardı. İçlerindeki nefret ve gözü dönmüşlük o kadar sınırsızdı ki şövalyeler, fakirlerin ellerine geçen her şeyi gasp ettiklerini, fakirler ise din adamlarının ve rahiplerin diğerleriyle paylaşmamak için her şeyi çalıp sakladıklarını söylüyorlardı. En çok soygun işleyen, çalan çırpan Venediklilerdi.

Venedikliler yağmaladıkları her şeyi geceleri gemilerine taşıyorlardı. Günümüzde San Marco’nun Dört Atı, Haçlılardan çok, turizm mevsiminin tepe noktasına ulaştığı günlerde Venedik kapılarına dayanan ortalama günde 110 bin turistin istilasına tanıklık ediyor.

Berlin’deki Brandenburg Kapısı’nın doruğundaki “Dört At” üzere Venedik’in atları da Napolyon’un fetihleri sırasında bir müddet Paris’e konuk olmuş, daha sonra Venedik’e dönmüş. Katedral’daki sütunlar ile mermerlerin büyük kısmı Latin işgali sırasında yeniden Konstantinopolis’ten Venedik’e taşınmıştır. Günümüzün Saraçhane semtinde 6’ncı yüzyılda inşa edilmiş olan Aziz Polyeuktus Kilisesi, Ayasofya’nın inşasına kadar Doğu Roma’nın başkentindeki en görkemli yapıydı. 1010 yılındaki zelzelede hasar gören yapı, Haçlılar 1204 yılında kenti ele geçirdiklerinde yıkık dökük bir haldeydi ve gerek mimari ögeleri, gerek içerisindeki pek çok eser Venedik başta olmak üzere Avrupa’nın çeşitli kentlerine dağıldı.

Katedralin içerisinde, “Nicopeia İkonası” başta olmak üzere tekrar Latinlerin yağması esnasında Venedik’e taşınmış pek çok Doğu Roma kaynaklı yapıta rastlamak mümkün. Katedralden çıkıp meydanı geçerek kanala gerçek Dükler Sarayı’nı solumuza alarak yürüdüğümüzde ise karşımıza iki sütun çıkmakta. İnternetteki kaynakları incelediğimizde bu sütunların nereden geldiğine dair bilgiye ulaşmak kolay değil, pek çok internet sitesi sütunların geldiği yer olarak “Doğu”daki meçhul bir noktayı işaret ediyor. Bunlar ortasında sütun ve heykellerin kayna- ğı olarak Lübnan’ın Sur kentini gösterenler dahi var. Lakin ciddiye alınması gereken kaynaklar, Venedik Kanalı’nın yanı başında neredeyse 9 asırdır varlıklarını sürdüren bu sütun ve doruklarındaki heykellerin, yani Kanatlı Aslan ve Amasyalı Theodore Sütunu’nun birinci yuvalarının Konstantionpolis olduğu bilinir.

“Dört Tetrarchs” heykeli de Konsrantinopolis’ten koparılarak Venedik’e götürülen eserler ortasında bulunur.