İstanbul’da en çok Eyüpsultan’ı seviyorum

Avusturalya’da doğup büyüyen sosyolog ve seyahat müellifi Lisa Morrow, çocuk yaşlarından bu yana garsonluktan, muhasebeciliğe kadar pek çok alanda çalışmış. Üniversiteyi bitirdikten sonra ise Sosyoloji ve İngilizce öğretmenliği yapmaya başlamış. Bundan 24 yıl evvel birinci sefer gezmek için geldiği Türkiye onun hayatında kıymetli bir dönüşümün de başlangıcı olmuş. Turist olarak İstanbul’a gezmeye gelen ve bu topraklara, insanların sıcaklığına hayran kalarak Türkiye’yi bir uçtan öteki uca dolaşan Morrow Türkiye ile bir daha hiç bağını koparmamış. Türkiye üzerine birçok kitabı da kaleme alan Morrow, tıpkı vakitte ülkemizin dünyada tanıtımı için de istekli elçilik yapıyor. Türkiye’yi neden çok sevdiğini Morrow anlatırken şunun altını çiziyor: “Aynı lisanı konuşamadığım beşerlerle gönül lisanıyla nasıl hoş bir bağ kurulduğunu keşfettim ve bu bağ beni çok etkiledi.” O denli ki Türkçe bilmeden bu gönül lisanıyla anlaşarak İstanbul’dan sonra Göreme, Pamukkale, Kaş, Nemrut Dağı ve Trabzon’a kadar giden ve burada beşerlerle tanışan Morrow aslında birinci olarak yolu bu topraklara biraz da tesadüfen düştüğünü söylüyor. İngiltere çeşidine çıktığı yıllarda tanıştığı bir arkadaşı Yunanistan’a gideceğini söylemiş. Morrow da onunla birlikte yollara düşmüş ve birlikte Rodos’a gelmişler. Morrow ise oradan ayrılıp Marmaris’e geçmiş. Morrow, “Marmaris’te yöre halkıyla tanıştım. Onların konuşmaları çok hoştu” diyerek birinci Türkiye ile izlenimlerini paylaşıyor. Marmaris’ten ise otobüse binip İstanbul’a gelen Morrow, Sultanahmet’te bir hostelde kalmış. Morrow Kapalıçarşı, Eminönü, Eski Galata Köprüsü, Fatih ve Balat üzere pek çok yeri yürüyerek gezmiş. İstanbul’a geldiği birinci sene üç ay kalan Morrow, “Baktım, gördüm. Çok şaşırdım, çok heyecanlıydım. Sultanahmet ve Eminönü etraflarında birtakım bayanlar hâlâ klâsik kıyafetlerini giyiyorlardı” diyerek birinci izlenimlerini paylaşıyor. Daha sonra İstanbul’dan Nevşehir Göreme’ye giden Morrow, Göreme’de ise iki ay kalmış. “Atlara, develere bindim” tabirlerini kullanan Morrow, “Öğleden sonra da bayanlarla örgü örerek kazak yaptım. Birinci geldiğimiz vakitler çok hoş zamanlardı” halinde o günleri lisana getiriyor. Bir köyde bir mühlet yaşayan Morrow, “Köydeki beşerler için hayat sıkıntı lakin onlar gerçek ve düzgün insanlardı. Benimle konuşuyorlardı, yemeklerini paylaşıyorlardı. 10 sene evvelki bu hislerim Türkiye’ye daha çok bağladı beni” diye anlatıyor.

Ailevi sebeplerden ötürü Avusturalya’ya dönmek zorunda kalan Morrow, 3 yıl sonra bir arkadaşının teklifi ile Erciyes Üniversitesi’nde çalışmaya başlamış ve iki yıl burada vazife yapmış. Morrow, otobüste yaşadığı bir anısını şu sözlerle paylaşıyor: “Bir gün otobüse bindim yayla vaktiydi. Bayanların hepsi şalvarlıydı. Kendi ortalarında konuşuyorlardı. Bir tane çocuk vardı. Tahminen de ben onların gördüğü birinci yabancıydım. Küçük bir kız çocuğu annesine, ‘Anne, bak mavi gözlü bir kız var, yabancı’ diye bağırmaya başladı ve otobüsteki herkes durup bana döndü. Ben de güldüm. ‘Evet, mavi gözlü bir kız var’ dedim. Kayseri’ye o yıllarda çok az yabancı gelidği için çocuga değişik gelmiştim.”

Bir gün alışveriş yaparken bir gencin “Merhaba Lisa Hanım” dediğini kendisinin de genci tanımadığını söyleyen Morrow, o anları da şu sözlerle anlatıyor: “Pardon, siz kimsiniz” dedim. Genç de ‘Biz tanışmadık fakat herkes sizi tanıyor’ dedi.”

Babasının rahatsızlığı yüzünden eşiyle tekrar Avusturalya’ya dönen Morrow, babasının vefatı sonrasında bir periyot kendi ülkesinde yaşadıktan sonra “Her vakit kalbimde Türkiye vardı. Aklım daima orada kalıyordu. 2011’de Türkiye’de yaşamaya karar verdik. Zira Türk insanı çok sıcakkanlı” diyerek İstanbul’a yerleşmeye karar vermiş. Morrow Türklerin en çok birbirleriyle kurduğu sıcak bağlantıyı seviyormuş. Bunu da şöyle anlatıyor: “Türk insanı ‘Merhaba, nasılsın, ailen nasıl? Annen, baban, çocuklar ne yapıyor, mezun oldu mu?’ formunda sohbet ediyor. Lakin Avusturulya’da ise beşerler bağlantı olarak birbirine çok uzak. Avusturulya’da bazen iş bazen siyaset mevzularından konuşuluyor, sohbet çok fazla yok. Bense küçüklüğümden beri konuşmayı çok seviyorum ancak kendi ülkemde bu kadar çok konuştuğumda beşerler bana tuhaf biriymişim üzere bakıyor. Çok yalnız biri, hayatında kimse yok üzere bakıyor. Lakin burada insanların her vakit sohbet etmeye vakti var. Türk insanı çok kibar, hal hatır sorması çok enteresan. Mesela Avusturalya’da 15 sene oturduk. Oradaki komşularımızla dahi hiç tanışmadık, sohbet etmedik, yalnızca karşılaştık. İstanbul’da ise her yerde beşerler arkadaşlık yapmak istiyor. En kolayından Avusturalya’da bir yer sorarken bile beşerler çabucak ‘bilmiyorum’ diyor ancak burada bilmeseler de çabucak yardımcı olmak için elinden geleni yapıyorlar. Benim ülkemde yabancı bireylerle konuşmayı pek sevmiyor beşerler. Burada ise beşerler arkadaş canlısı, çok yardımsever, sıcakkanlı ve en kıymetlisi de sabırlı. Türk insanın bu sıcakkanlı sohbeti beni cezbetti ve İstanbul’a yerleşmemi sağladı. Burada kendimi konutumda üzere hissediyorum ancak ne vakit kendi ülkeme gitsem kendimi artık yabancı hissediyorum” diyor.

“İstanbul’u çok seviyorum lakin çok kalabalık. Gücü çok yüksek ve heyecanlı bir kent. Lakin ben çok yoruldum” formunda gülerek söz eden Morrow, “Ben mesela plan yapmak istiyorum. Lakin bir bildiri geliyor. ‘Akrabam köyden geldi’ diye iptal ediliyor. Burada hayat çok çabuk değişiyor” biçiminde İstanbul’un suratına yetişemiyor Morrow. Türk halkını ise hem klasik hem çağdaş olarak tanımlayan Morrow, İstanbul’da en sevdiği yerin ise Eyüp Sultan olduğunu söylüyor. Morrow, “Eyüp Sultan beni çok cezbediyor. Eyüp Sultan’a ne vakit yürüsem güya 100 yıl evvel yürüyormuşum üzere hissediyorum. Bir akşam arkadaşlarımla Ramazan’da gittim. Bütün avlu çok kalabalıktı. Herkes daima bir arada tıpkı şeyi hissediyor tıpkı ve tıpkı şeyi yapıyordu” diye anlatıyor.

Evinde Türk yemekleri pişirmeyi sevdiğini lisana getiren Lisa Morrow, eşinin çok yeterli Türk yemekleri pişirdiğini söz ediyor. Morrow, “Özellikle Çerkes tavuğu çok seviyorum ve pişiriyorum. Ancak mercimek çorbası, kuru fasulye ve nohut pişirmeyi de çok seviyorum. Türklerin çok hoş hamur işleri var lakin kilo almamak için börek ve hamur işleri pek yapmıyorum. En tuhaf gelen yemek ise kelle paça. Bir defa kelle paça denedim. Çok tuhaftı ” biçiminde anlatıyor.

Morrow, İstanbul’da karşılaştığı enteresan anılarını da şöyle aktarıyor: “10 sene evvel telefonda teyzemle konuşurken dışarıdan bir ses geldi. Pencereden bir baktım. Bir adam etek giymiş köçek oynuyor. Teyzeme anlattığımda o da şaşırmıştı. Tekrar diğer bir vakitte kapıcının babası vefat ettiğinde Mevlüd yapılmıştı. Ölen birinin gerisinden yemek dağıtılıyordu. Çok değişikti benim için. Mesela dövme yapanlar da çok tuhaf geliyor bana. Zira çocukken zihnimde yalnızca cezaevindeki bireyler dövme yaparlardı formunda kalmış. O yüzden buradaki dövmeli şahıslar tuhaf geliyor. Burada gördüğüm dövmeli bireyler bana onları hatırlatıyor.”