Eskişehir Başsavcılığından örnek muvaffakiyet: Bayana yönelik şiddete geçit yok

Eskişehir Cumhuriyet Başsavcılığının 2022’de yaptığı vazife kısmı ile Aile İçi ve Bayana Yönelik Şiddet Hataları Soruşturma Ofisinde misyonlu Cumhuriyet Savcılarının sayısı artırılarak ofiste bayan Cumhuriyet Savcılarına da vazife verildi. Başsavcılık, şiddet kabahatleri ile uğraş kapsamında paydaş kurumlar ile sık sık bir ortaya gelerek uyum toplantıları düzenledi. Uyum toplantılarıyla, uygulamalarda yapılan yanlışlar ve ortaya çıkan meseleler masaya yatırıldı. Şiddet Tedbire Merkezi ve Çocuk İzlem Merkezinin faaliyetlerinin daha faal bir biçimde nüfuz etmesi noktasında yeni stratejiler belirlendi.

2022’de 12 Mayıs’ta kabul edilen 7406 sayılı Türk Ceza Kanununun ve Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 27 Mayıs’ta Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle bir kabahat olarak düzenlenen ‘ısrarlı takip’ hatası hakkında Eskişehir Cumhuriyet Başsavcılığınca özel bir çalışma başlatıldı.

Suç hakkında toplumun bilgilendirilmesi hedefiyle ‘Musallat Olma Huzurumu Bozma’ sloganıyla hazırlanan kamu spotları Eskişehir’de büyük caddelerde bulunan LED ekranlarda ve tramvay içlerindeki duyuru ekranlarında vatandaşlara gösterime sunuldu. Hazırlanan el broşürleri de kamuya açık alanlarda ve adliye binasında vatandaşlara dağıtıldı. Israrlı takip cürmüne ait Türkiye’deki birinci çalıştay da Eskişehir’de gerçekleştirildi.

Eskişehir Cumhuriyet Başsavcısı Ali Yeldan, ısrarlı takip kabahatiyle ilgili yaptığı değerlendirmede, “Israrlı takip hatasının düzenlenmesindeki temel gaye, bilhassa toplumda bayana yönelik şiddet içeren olaylar gerçekleşmeden, olaya neden olan kişinin cezalandırılarak mağdurun korunmasıdır. Israrlı takibin devamında mağdurların daha ağır sonuçlarla karşılaşabileceği gerçeği üzerinden, bireylerin huzur ve sükununu bozma kabahatine oranla cezaların artırılarak, ısrarlı takip cürmünün Türk Ceza Kanununda başlı başına bir hata tipi olarak düzenlemesiyle mağdura yönelik huzursuz edici hareketlerin daha ağır cürümlere dönüşmeden engellenmesi amaçlanmış ve büyük çoğunluğu bayanlardan oluşan ısrarlı takip mağdurları muhafaza altına alınmıştır. Israrlı takibin kabahat çeşidi olarak belirlenmesi, yeni hataların işlenmesine mani olacaktır” diye konuştu.

Suçun temel cezasının 6 aydan 2 yıla kadar mahpus olarak belirlendiğini anımsatan Başsavcı Yeldan, “Israrlı takip hatasının çocuğa ya da ayrılık kararı verilen yahut boşanılan eşe karşı işlenmesi, mağdurun okulunu, iş yerini, konutunu değiştirmesine ya da bırakmasına neden olması nitelikli hal olarak düzenlenmiştir. Verilecek ceza da 1 yıldan 3 yıla kadar mahpus olarak belirlenmiştir” dedi.

Israrlı takip hatasının Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla yürürlüğe girdiği tarih olan 27 Mayıs 2022’den 2023’ün kasım ayına kadar Eskişehir Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 1573 soruşturma belgesinin açıldığını açıklayan Başsavcı Yeldan, “Bu belgelerin 825’inde bulunan şüpheliler hakkında iddianame düzenlenerek dava açılmıştır. 234 evrakta ise takipsizlik kararı verilmiş olup, 438 evrak hakkında da soruşturma süreçleri devam etmektedir” bilgisini verdi.

Aile mahkemeleri tarafından verilen disiplin mahpusları ile ilgili istatistiklere de değinen YELDAN, şunları söyledi:

“Aile içi ve bayana yönelik şiddet cürümleri ile ilgili olarak aile mahkemesi tarafından verilen önlem kararlarını ihlal edenler hakkında yeniden aile mahkemesince disiplin mahpusu kararı verilmektedir. 2022 yılında önlem kararını ihlal ederek hakkında disiplin mahpusu kararı verilerek cezası infaz edilen kişi sayısı 230 iken bu sayı 2023 yılına gelindiğinde yüzde 33,04 azalarak 154 olmuştur.”

Sürekli tekrar eden şiddet olaylarının bulunduğu soruşturma evraklarını Eskişehir Cumhuriyet Başsavcısı Ali Yeldan ve Cumhuriyet Başsavcı Vekilleri yürüterek iddianamelerini şahsen kendileri hazırladı.

Özellikle bayana yönelik gerçekleştirilen şiddet olaylarında şiddet mağduru bayanların tabirleri uzman psikologlar tarafından alınarak mağdurların şüpheliler ile karşı karşıya gelmelerinin önlendiği ve ikinci sefer mağdur olmalarının önüne geçildiği İsimli Görüşme Odalarında 2022 yılında 56 şiddet mağduru bayanın tabiri alınırken, 2023 yılında bu sayı yüzde 133,93 artarak 131 oldu.

Aile Mahkemeleri tarafından mağdurlara verilen önlem kararı çeşitlerinden biri olan, şüphelilerin mağdurlara yaklaşmamasını sağlayan ve bayana yönelik şiddet olaylarının önlenmesinde en aktif araçlardan biri olan elektronik kelepçe uygulaması sıklaştırıldı. 2022 yılında 27 kelepçe takılırken, 2023 yılında bu sayı neredeyse yüzde 396,30 artarak 134 kelepçe takıldı.

Aile içi ve bayana yönelik yaralama cürümlere ait sayısal datalara bakıldığında ise 2022 yılında 1954 olay gerçekleşmişken, 2023 yılında bu sayı yaklaşık yüzde 30 düşerek 1359’a kadar geriledi.