Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’dan AB üyeliği açıklaması. “Avrupa karar vermek zorunda”

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, TBMM Plan ve Bütçe Kurulunda, Bakanlığının 2024 yılı bütçesinin sunumunun akabinde milletvekillerinin tenkit ve sorularını yanıtladı.

Dışişleri Bakanlığının bütçesinin artırılması gerektiğini ve Bakanlığın talep ettiği bütçenin neredeyse tamamının verildiğini kaydeden Fidan, Bakanlıktaki diplomatlar ne kadar güzelse kurumsal olarak kapasitenin o kadar geliştirilmeye muhtaç olduğuna işaret etti.

Fidan, muhakkak noktalarda işçi sayısının da az olduğunu belirterek, işçi kalitesinden vazgeçmeden sayıyı nasıl artırabilecekleri üzerine çalıştıklarını lisana getirdi.

Dünya çapında sahip olunan diplomatik ağ bakımından Türkiye’nin beşinci sırada yer aldığına dikkati çeken Fidan, bu ağın en verimli biçimde çalışması için üstün nitelikte diplomatlara muhtaçlık duyduklarını söz etti.

Fidan, büyükelçi atamaları konusunda bilhassa dışarıdan atamalara ait, “Bunların ben makul bir oran içerisinde olduğunu düşünüyorum. Dünyadaki yüzdeye baktığınız vakit, başka ülkelere baktığımız vakit birebir biçimde bu uygulamaların olduğunu da görüyoruz.” dedi.

“AVRUPA KARAR VERMEK ZORUNDA”

Avrupa Birliği (AB) ile ilgili sorulara ait Fidan, “Bizim Avrupa Birliği üyeliği talebimizde bir değişiklik yok lakin bizim Avrupa Birliği üyesi yapılıp yapılmayacağımız sorunu teknik bir husus değil, kriterlere bağlı bir mevzu değil. Öncelikle onun altını çizelim, lütfen. Bu Avrupa Birliği’nin, yani çekirdek ülkelerinin stratejik olarak karar verecekleri bir mevzu.” sözlerini kullandı.

Fidan, bu hususları başta AB Dış Münasebetler ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ve Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Charles Michel olmak üzere AB yetkilileriyle yıllardır birebir tartıştığını kaydederek, “Avrupa şuna karar vermek zorunda: Türkiye ölçeğinde bir ülkeyle, Müslüman bir ülkeyle, ben yeni bir birlik kurmak istiyor muyum?” dedi.

Avrupa’nın uluslar üstü bir yapı kurmayı başarıp medeniyetler üstü bir yapı kurmakta başarılı olamadığını aktaran Fidan, son 15 yıldır dondurulmuş AB genişleme bakış açısının Rusya-Ukrayna savaşından sonra tekrar değişmeye başladığına işaret etti.

Fidan, AB’de stratejik düşünenlerin Türkiye ve öteki ülkelerin de bulunmasının yarar getireceğine inandığını belirterek, kimlik siyasetiyle bakanların, belirli Avrupa demokrasileri ve parti siyasetlerinden ötürü dış siyasete da yansımaların olduğunu lisana getirdi.

Fransa’da 2008-2009’da, eski Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy seçilip idareye gelene kadar AB ile Türkiye ortasındaki alakaların kötü olmadığını kaydeden Fidan, AB’nin daha sonra kendi iç siyasetinin dayatmasından ötürü kimlik siyaseti tercih ettiğini ve bunun Türkiye ile alakalı olmadığını vurguladı.

Fidan, AB konusunu tartışırken başka taraftan birtakım pratik mevzuların olduğuna işaret ederek, Gümrük Birliği güncellenmesi ve vize meseleleri mevzularında çok önemli çalışmaları olduğunu lisana getirdi.

“AVRUPA DEVLETLERİ MUHAKKAK HUSUSLARI ARAÇ OLARAK KULLANIYOR”

AB ve ABD’nin bölgede ve öteki yerlerdeki izlediği jeostratejik siyasetlerinin bazen Türkiye ile karşı karşıya gelmelerine neden olduğunu vurgulayan Fidan, şunları kaydetti:

“Burada temel Avrupa devletlerinin belirli bahisleri araç olarak kullandığını görüyorsunuz. Yani bir bakıyorsunuz sizin Kıbrıs’ta sorununuz var, bunu Gümrük Birliği’nde size çıkartıyor. Suriye’de bir şey yapmışsınız, vize sıkıntısında karşınıza çıkıyor. Ege’de bir bahis var, silah satışında, teknoloji transferinde karşınıza çıkıyor.

Yani o kadar çok katmanlı ki, Avrupa Birliği ile bağlantıların ilerletilmesi için siz kendi hareket alanınızı ve tehdit algılamanıza hiçbir şeye dokunmayacaksınız, onları rahatsız edecek yahut ona üye hiçbir üyeye ait hiçbir şey yapmayacaksınız.

Onlar sizden ağır ağır mutlu hayli size bir şey verecekler. Bunu Balkanlar’daki ülkelere yapabilirler lakin Türkiye bu türlü bir ülke değil. Türkiye’nin tarihi, bağımsızlığı, ulusal derinliği, stratejik kültürü bu türlü bir şeyi reddeder, bu bir zincirdir.”

Fidan, Gümrük Birliği güncellenmesi ve vize sıkıntılarının farkında olduklarını, çok önemli görüşmeler yaptıklarını kaydederek, vize probleminin belirli ülkelerde arttığını lakin kimi ülkelerde değişiklik olmadığını lisana getirdi.

“BİZE PRENSİPLE, PRENSİPLE GELİN”

Avrupa Kurulu ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne ait hususların da bulunduğunu tabir eden Fidan, Türkiye’nin üye ülkeler ortasında AİHM kararlarını uygulamada yaklaşık yüzde 90 ile oranı en fazla olan ülkelerin başında geldiğini vurguladı.

Fidan, birtakım davaların AİHM’e gelmeden evvel Avrupa başşehirlerinde siyasallaştığına dikkati çekerek, “Hukuki ve teknik bir dava olmaktan çıkıp Türkiye’deki iç siyasete taraf olma istikametine gitmiş bir dava. Siz bunu siyasallaştırırsanız, hukukun dışına çıkarsanız buradan aldığınız yanıt da buradan olur, bunu neden yadırgıyorsunuz?

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne gitmeden evvel bir sorun Berlin sokaklarında şovla başlıyorsa, Avrupa’daki kimi parlamentolardaki milletvekilleri organize edilip, o dava sahiplenilip Türkiye’ye siyasi baskı olarak getiriliyorsa bu sorun oluyor.” diye konuştu.

Siyasallaştırılan bir davaya verilecek yanıtın da siyasal olacağını vurgulayan Fidan, “Bunda bir yanlışlık yok. Bunu söylediğimiz vakit anladılar. Bize prensiple, prensiple gelin. Siyasallaştırmayın. Siz siyasallaştırdığınız vakit, Türkiye’deki iç siyasal rekabetin bir kesimi oluyorsunuz.” dedi.

“KATEGORİK OLARAK PKK’NIN DÜŞMANIYIZ”

Fidan, hudut ötesi harekatlara ait, “Özellikle birtakım milletvekilleri gündeme getirdiler. Kategorik olarak güya devletimiz bir Kürt düşmanlığı yapıyormuş üzere bir algı oluşturuyorlar. Biz bunu büsbütün reddediyoruz, bu türlü bir husus yok. Aslında bütün bu anlatılardaki yani, Kürt sözünü çıkartıp oraya PKK koymak gerekiyor. Yani biz kategorik olarak PKK’nın düşmanıyız.” sözünü kullandı.

Erbil’deki idareyle Türkiye ortasındaki alakaların çok düzgün olmasına dair Fidan, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Biz, bize kederi olmayan ister Kürt olsun ister Arap olsun ister diğer bir şey olsun, kimseyle bir sorunumuz yok bize silah çekmedikleri sürece. O onların kendi anayasal sorunu, bize silah çekmedikleri sürece bizim kimseyle sorunumuz yok. Yani şu anda Erbil’in bölgedeki en büyük dostu kim? Türkiye Cumhuriyeti. Kürt idaresi değil mi? Kürt idaresi. Burayı niçin kategorik olarak, Türkiye Cumhuriyeti devletini Kürt düşmanı üzere gösterme uğraşı var? Yani bu son derece yanlış bir lisan, ben bu lisanı kabul etmiyorum. Haksız bir lisan. Yani burada temel kıymetlerden, haktan, hukuktan bahsediliyorsa bu lisandan çıkmak lazım.”

Türkiye’nin göçle ilgili en büyük tezi, göç üreten yerlerdeki meselelere bakmak
Suriye sıkıntısında Türkiye’nin yapan bir rol oynamaya çalıştığına işaret eden Fidan, “Son 6-7 yıldır bildiğiniz üzere muhalefetle rejim ortasında rastgele bir çatışma yok. Biz bu çatışmayı körükleyen tarafta değiliz. Siyasal bir tahlil bulunması yolunda beklentimiz de var çalışmamız da var.” halinde konuştu.

Fidan, “Her türlü fırsatı değerlendirmeye çalışıyoruz lakin rejimin şu anda kendi muhalefetiyle uzlaşmaya yönelik çok önemli adımlar attığını da açıkçası görmüyoruz.” sözlerini kullanarak Türkiye’nin, Suriyeli sığınmacıları zorla gönderme üzere bir siyasetinin da olmadığının altını çizdi.

Göç sıkıntısının global bir sorun olduğunu vurgulayan Fidan, “Kalkınmış olan, refah üretmiş olan, istikrarlı olan bütün ülkelere şu anda önemli bir mülteci ve sistemsiz göçmen akışı var. Bu aslında global adaletsizliğin, global gelir dağılımı sorunlarının, siyasal sistemlerin sorununun, çeşitli kılıflarla devam eden sömürgeciliğin, çağdaş sömürgeciliğin sonucu.” dedi.

Fidan, Türkiye’nin göçle ilgili en büyük tezinin göç üreten yerlerdeki sıkıntılara bakmak olduğunu söz etti.

Küresel göç problemine karşı global bir çabanın ortaya konması gerektiğini söyleyen Fidan, “Etkilenen yalnızca Türkiye değil. Gelişmiş, müreffeh olan, bölgesinde istikrar olan bütün ülkeler etkileniyor. Yani Türkiye’nin kalkınmasının, bölgesinde temel etmiş olmasının, istikrarlı olmuş olmasının sonuçlarından de biri. Münasebetiyle biz bölgesel istikrara, bölgesel ekonomik projelerine, kalkınma projelerine siyaset olarak ehemmiyet veriyoruz” halinde konuştu.

İsrail vatandaşlarının Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki (KKTC) emlak başvurusu savlarıyla ilgili Fidan, 2000 yılından bu yana İsrail vatandaşları tarafından KKTC’de 200 küsur emlak alım başvurusu yapıldığını ve tüm ülkeler ortasında İsrail’in 12. sırada olduğunu söz etti.

Fidan, KKTC’de üçüncü ülke vatandaşlarına taşınmaz mal satışlarının fakat Bakanlar Heyeti onayına bağlı olarak gerçekleşebileceğini anımsatarak “Aracılar vasıtasıyla yapıldığı söylenen bahisler var. Bunlar çalışılıyor. Biz KKTC’yi bağımsız bir devlet ve hükümran bir devlet olarak tanıdığımız için KKTC’li yetkililer nezdinde bu telaşlarımızı gündeme getiriyoruz.” diye konuştu.

“İsrail zulmünün devam etmemesi, son bulması ve bölgede iki devletli tahlilin hayata geçmesi için ne gerekiyorsa yapmaya devam edeceğiz”
Gazze ile ilgili bilhassa Riyad tepesinden alınan sonuçların tenkidinin yapıldığını söz eden Fidan, sonuçlarda nükleer silahlarla ilgili tespit, yerleşimcilerin terörist olarak tanımlanması, bütün üye ülkelerin her türlü baskı ögesini kullanması ve Milletlerarası Ceza Mahkemesi üzere çok fazla sayıda somut ve birinci sefer gündeme taşınmış hususlar olduğuna dikkati çekti.

Fidan, İsrail’in Gazze’ye hücumlarıyla ilgili Türkiye’nin hareket üslubunun tek taraflı gayretten fazla kolektif olarak bütün aktörleri harekete geçirmeye yönelik olduğunu tabir ederek “Burada da geçmişe göre çok daha başarılı olduğumuzu, muhakkak bir baskı ögesi oluşmaya başladığını görüyoruz.” dedi.

İslam İşbirliği Teşkilatında (İİT) İsrail’in Gazze’ye ataklarına ait alınan kararların takibi için Türkiye’nin de ortalarında bulunduğu 7 ülkelik bir temas kümesi kurulduğunu söyleyen Fidan, kümenin bugün faaliyetlerine Çin’de başladığını, 21 Kasım’da da Rusya’nın başşehri Moskova’da devam edeceğini kaydetti.

Fidan, “İsrail zulmünün devam etmemesi, son bulması ve bölgede iki devletli tahlilin hayata geçmesi için ne gerekiyorsa yapmaya devam edeceğiz.” biçiminde konuştu.

Bakan Fidan’ın açıklamalarının akabinde Dışişleri Bakanlığı ve ilgili kurumlarının bütçeleri kurulda kabul edildi.