Daha az ziyanlı olduğu teziyle 2000’li yılların başında ortaya çıkan ve ‘masum’ gösterilen elektronik sigaralara erişim kolaylığı bilhassa çocuklar için büyük tehdit halini aldı.
Türkiye’de satışı yasak olan elektronik sigaralar internette bile çarçabuk satılabiliyor. Tütün eserlerine erişim 18 yaş kısıtlamasına tabi tutulmuşken, internet üzerinden satışı çarçabuk yapılabilen ‘Puff Bar’ ismiyle piyasaya sürülen elektronik sigaraları her yaştan çocuk satın alabiliyor. Renkli ambalajları ve farklı aromalarıyla küçük yaş kümelerini direkt etkileyen bu eserlerin sigaradan farklı olduğu sav edilse de oluşturduğu ziyan tıpkı.
Üstelik puff barlar, flash belleğe benzemeleriyle de ailelerin ve öğretmenlerin dikkatinden kaçabiliyor.
Ebeveynler, gençler üzerinde de her geçen gün ilginin arttığı gözlemlenen elektronik sigaralara ait yeni ve daha katı tedbir alınmasını istiyor.
‘Kaçak e-sigaraların sayısının çok fazla olduğu varsayım ediliyor’
Çocuk ve ergenleri maksat alan bu eserler, ABD datalarına nazaran, ortaokul ve lise öğrencileri ortasında yayılmaya devam ediyor. Habertürk’ten Demet Demirkır’ın haberine nazaran, Türkiye’de satışı olmayan fakat ülkeye kaçak bir formda sokulan bu eserlerle ilgili Sıhhate Evet Derneği İdare Şurası Üyesi Tanzer Gezer, şunları söyledi:
“Kaçak eserler hakkında kestirimde bulunmak için bir metodolojimiz yok; lakin derneğin yaptığı bir çalışmada; tek kullanımlık pod e-sigaralar (kartuşlu e-sigara) için kullanılan ‘puff bar’ anahtar sözünü kullanıp, arama motorunda çıkan e-ticaret sitelerinin sayısını 65 olarak bulduk. Ruhsatlanmamış (üretimi, satışı ve ithalatı yasak) bir eserin bu kadar çok sayıda e-ticaret sitesinde satılıyor olması kaçak eser sayısının çok fazla olduğu kestirimini doğuruyor.”
‘199 satış noktasının yüzde 63,3’ü bu eserler satıyor’
Gezer,
“Sağlığa Evet Derneği’nin ayrıyeten tütün eserleri satış noktalarında yaptığı müşahede çalışmasında da puff barların satışa sunulmuş olduğunu tespit etti. 2022 Aralık’ta İstanbul’da ağır 4 ilçenin 1 km. yarıçaplı merkez bölgelerinde yürüme çeşidi ile belirlenen satış noktalarında müşahede yapıldı. Dört ilçede 199 satış noktası ziyaret edildi. Yüzde 65,3’ünde e-sigara, puff bar, nargile tütünü, mentol topu vb. öbür tütün eserlerinin de satıldığı, yüzde 21,6’sında farklı aroma, nikotin düzeyi ve çekim gücü olan puff bar çeşitlerinin satıldığı tespit edildi.”
Gezer, puff bar satışı yapılan noktalarda sigara yerine puff bar eserlerin şu sözlerle önerildiğini kaydetti:
“Gençler çok seviyor, sigara almaktan daha ucuza geliyor, az fiyata daha çok nikotin, kokusu hoş üstüne sinmiyor, lezzetli, bir kol sigara 15-20 nefes iken puff barlar 300-500-1,000-5,000-10,000 çekim.”
‘Sevilen aromalar ve rengarenk paketlerle satılıyor’
Bu tıp eserlerin, çocuk ve ergenlerin maksat alınarak geliştirildiğini belirten Sıhhate Evet Derneği Lideri Prof. Dr. Elif Dağlı,
“Bunlar, çocukların yiyecek ve şekerlemelerinde kullanılan aromalarla donatıldı. Rengârenk paketlendi. Yasa dışı satışı yapan işletmelerde çocukların göz hizasında şekerlerin ve sakızların yanında sergileniyor. Tütün firmaları, müşterisinin yarısını öldürdüğü bilinen bir eseri artık genç kuşaklara satamıyor. Teknoloji meraklısı ergenlere tütünü değil, nikotini tatlandırıcılar katıp elektronik aygıtlarla sunuyor”
dedi.
‘ABD’de eşi gibisi görülmemiş bir salgın var’
Prof. Dr. Dağlı,
“Ülkemizde puff barların kullanma yaşını saptayan sistemli çalışmalar yapılmadı lakin ABD dataları ortaokul ve lise öğrencileri ortasında eşi gibisi görülmemiş bir salgın olduğunu gösteriyor”
tabirlerini kullandı.
Bu çeşit eserlerin birçoklarının ana hususunun nikotin olduğunu kaydeden Prof. Dr. Dağlı, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Nikotinsiz olduğu tez edilen eserlerde bile nikotin saptandı. Üstelik sigaranın içinde bulunanın binlerce katını içerenler var. Ayrıyeten meyve ve baharat aromaları, serinletici casuslar ve çeşitli kimyasallar katılıyor. Yurt dışında kıymetli bir kısmında kanabis (esrar) saptanıyor. E-sigara kullanan ergen ve gençlerde esrar kullanma mümkünlüğü daha yüksek bulunuyor.”
‘Düşük fiyata satılıyor ya da gençler ortalarında paylaşıyor’
Öğrencilerin kullanımına imkan sunacak halde uygun fiyatlı olmalarıyla ilgili Prof. Dr. Dağlı, şunları söyledi:
“Yurt dışından ülkemize giren bu eserlere harçlık yetiştirebilen çok kısıtlı bir zümre var. Ya gençleri alıştırmak için düşük fiyata satılıyor ya da gençler ortalarında paylaşarak kullanıyorlar.”
Bir sigaradan daha ziyanlı: Binlerce nikotin var
Puff barların içinde nikotin ve bazen esrar bulunduğunu söyleyen Prof. Dr. Dağlı, bu unsurların yüksek bağımlılık yapan olarak bilindiğini kaydetti.
Prof. Dr. Dağlı, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bazı puff barların içinde bir sigaranın binlerce katı nikotin bulunmaktadır. Buharlı aygıtlarda kullanılmak üzere değişime uğratılan kenevir yağı kurutulmuş kenevirin 4-30 katı fazla esrar içermektedir. ABD’de lise öğrencilerinin yüzde 6’sı her gün kenevir kullanıyor. 12’nci sınıfa kadar her üç öğrenciden biri kenevir deniyor.”
Akciğeri büsbütün tahrip eden bir hastalığa yol açıyor
Puff barların kısa ve uzun vadeli zararlarına değinen Prof. Dr. Dağlı,
“İnsan beyni 25 yaşına kadar gelişimini sürdürür. Bu süreç içinde nikotinin; karar verme, dürtü denetimi, hafıza üzere vazifeleri olan ön beyin bölgesi ile teması ömür uzunluğu kalıcı değişikliklere neden olur. Ayrıyeten nikotin tek başına kanser yapabilen bir unsurdur. Başka taraftan bu eserlere katılan yiyecek aromaları akciğerde hasar yapmaktadır. İçinde esrar olanları EVALİ dediğimiz akciğerin büsbütün tahrip eden bir hastalığa neden oluyor. Ayrıyeten mentol yasaklandıktan sonra eserlere katılmaya başlanan WS-3 ve WS-23 üzere serinletici casusların tehlike yaratacak kadar yüksek oranda bulunduğu, kanser yapan pulegon hususunun de eklendiği saptandı”
tabirlerini kullandı.
‘Yasa dışı satan, alan ve göz yuman herkes hukuken sorumlu’
Türkiye’de satış ruhsatı alınmamış hiçbir tütün ve nikotin eserinin satılamayacağını hatırlatan Prof. Dr. Dağlı,
“Elektronik sigara ve ısıtılmış tütün eserlerine satış müsaadesi verilmemiştir. Bu nedenle bunları yasa dışı satan, alan ve göz yuman herkes hukuken sorumludur”
diye konuştu.
DSÖ: Elektronik sigara çocukların beyin gelişimini engelliyor
Dünya Sıhhat Örgütü, tüm dünyada giderek artan elektronik ve ısıtılmış sigaraların bilhassa çocukların beyin gelişimi üzerinde olumsuz tesirleri olduğu konusunda aileleri uyardı.
Amerika Birleşik Devletleri üzere birçok ülkede satışı ve kullanımı özgür olan lakin gençler ortasında salgın hale gelen elektronik ve ısıtılmış sigara kullanımı, 194 üyesi bulunan Dünya Sıhhat Örgütü’nü (DSÖ) de alarma geçirdi.
DSÖ Türkiye Ofisi, tüm ülkelere elektronik ve ısıtılmış sigaraların ülkeye girişlerinin yasaklanması, kapalı alanlarda da içilmemesine yönelik tedbirler alınması konusunda davette bulundu.
DSÖ Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar ve Sağlıklı Hayat Program Yöneticisi Doç. Dr. Toker Ergüder, tütün sanayisinin sigaraları elektronik ya da ısıtılmış sigaralarla değiştirmeye çalıştığını ve eserin yayılması konusunda çalışmalar yürüttüğünü söyledi.
Yorum gönder